Naruszeniem zasad współżycia społecznego jest
bezwzględne żądanie utrzymania wysokiego standardu życia od rodziców, których
standard życia znacząco się pogorszył i popadli w poważne problemy finansowe.
Wyrok Sądu Okręgowego w
Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny z dnia 30 grudnia 2014 roku (sygn.
akt VI RCa 271/14)
Źródło: Portal Orzeczeń
Sądu Okręgowego w Olsztynie
Uzasadnienie wyroku:
A. P. (1) w pozwie z 6 listopada 2013r. wniosła o
zasądzenie od pozwanego A. P. (2) na jej rzecz alimentów w wysokości 3115 zł
miesięcznie i zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania. Uzasadniła
swoje stanowisko podając, że pozwany jest jej ojcem i zobowiązał się do
ponoszenia kosztów jej utrzymania w czasie studiów na Uniwersytecie (...),
jednak od kwietnia 2013r. z obowiązku tego nie wywiązuje się. Podała, że koszty
jej utrzymania wynoszą 3115 zł miesięcznie. Wskazała również, że jej matka nie
jest w stanie partycypować w kosztach jej utrzymania ze względu na niskie
dochody i zły stan zdrowia wymagający czynienia znacznych nakładów na leczenie.
Pozwany w odpowiedzi wniósł o oddalenie powództwa
argumentując stanowisko brakiem możliwości partycypowania w kosztach utrzymania
powódki. Podał, że jego sytuacja finansowa uległa znacznej zmianie, aktualnie
nie ma żadnego dochodu, nie jest w stanie samodzielnie zabezpieczyć nawet
podstawowych swoich potrzeb. Wyeksponował wspieranie powódki w czasie, gdy było
to możliwe.
Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z 9 lipca 2014r. w
sprawie III RC 1255/13 zasądził od pozwanego na rzecz powódki alimenty w
wysokości 3 000 zł miesięcznie płatne do jej rąk do 10 dnia każdego miesiąca z
góry z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat
poczynając od 19 listopada 2013r., w pozostałym zakresie oddalił powództwo. Sąd
przyjął, że pozwany zachowuje możliwości zarobkowe na poziomie umożliwiającym
mu partycypowanie w kosztach utrzymania powódki poprzez przekazywanie na jej
rzecz kwoty 3 000 zł miesięcznie. Sąd uznał, że pozwany działa w sposób
nieracjonalny, gdyż nie angażuje się w rozwiązywanie problemów finansowych, nie
interesuje się sprawami spółek, nie podejmuje starań o uzyskanie dochodu. Jego
stan zdrowia ocenił jako pozwalający mu na kontynuowanie pracy zarobkowej.
Apelację od wyroku złożył pozwany wnosząc o zmianę
wyroku poprzez oddalenie powództwa. Skarżący zarzucił błąd w ustaleniach
faktycznych stanowiących podstawę orzeczenia polegający na wybiórczym
uwzględnieniu ujawnionych okoliczności. Wskazał, że Sąd uwzględnił posiadane
przez niego nieruchomości, nie dostrzegł jednak ich obciążenia hipotecznego,
dostrzegł udziały w spółkach, natomiast nie uwzględnił kondycji finansowej
spółek i tym samym wartości udziałów. Podkreślił znaczne swoje zadłużenie
powodujące eliminację jego dochodu, nawet jeżeli taki zostanie uzyskany.
Wskazał, że powódka może kontynuować edukację w O., co pozwoli jej na
ograniczenie kosztów utrzymania. Za niesprawiedliwe uznał obciążanie go
obowiązkiem alimentacyjnym na poziomie 3 000 zł miesięcznie z tego tylko
powodu, że wyraził zgodę na studiowanie przez córkę poza granicami kraju.
Uznał, że względy współżycia społecznego nakazują powódce uwzględnienie
niekorzystnych zmian w jego życiu i zaprzestanie domagania się ponoszenia tak
wysokich kosztów jej utrzymania. Wskazał, ze kontynuowanie studiów w G. nie
jest w aktualnej sytuacji potrzebą usprawiedliwioną. Podał również, że w jego
domu mieszka matka powódki, co pozbawia go możliwości wynajęcia domu i
ewentualnego uzyskania dochodu.
Sąd Okręgowy uznał, że apelacja zasługiwała na częściowe
uwzględnienie.
Sąd odwoławczy odmiennie niż Sąd I instancji ocenił
możliwości zarobkowe pozwanego, a także usprawiedliwione potrzeby powódki. Nie
budzi wątpliwości, że korzystne i atrakcyjne dla powódki jest kontynuowanie
studiów poza granicami kraju. Nie jest to jednak potrzeba usprawiedliwiona w
sytuacji, gdy rodzice mają problem z zabezpieczeniem tego typu potrzeb. Powódka
nie jest jeszcze samodzielna finansowo, dlatego też zgodnie z przepisem art. 133§1
k.r.o. obowiązek jej utrzymania nadal obciąża rodziców. Nie sposób
jednak obciążać rodziców obowiązkiem niemożliwym do zrealizowania.
Powódka kontynuuje studia poza granicami kraju, przy
czym strony nie są zgodne co do miejsca studiowania. Powódka wskazuje, że nadal
studiuje w S., pozwany natomiast wskazuje na podjęcie przez nią studiów w K. Rozbieżności
takie sugerują intensywny konflikt pomiędzy stronami. Nie jest jednak
kwestionowane ponoszenie wysokich kosztów utrzymania przez powódkę. Analiza
kondycji finansowej pozwanego wskazuje, że nie jest on w stanie utrzymać
wysokiego standardu utrzymania rodziny, jaki zapewniał w momencie rozpoczynania
przez powódkę studiów w S.. Aktualnie jego kondycja finansowa znacząco się
pogorszyła, co ma bezpośrednie przełożenie na kondycję zdrowotną. W ocenie Sądu
odwoławczego przeprowadzone dowody nie wskazały na wysokie możliwości zarobkowe
pozwanego. Spektrum jego zadłużenia, charakter prowadzonych wobec jego majątku
egzekucji wskazuje, że nawet przy znacznym zaangażowaniu poważnie utrudnione
może być uzyskanie dochodu pozwalającego na przekazywanie na utrzymanie córki
kwoty 3000 zł miesięcznie. Nie sposób nie uwzględnić również możliwości
zarobkowych powódki. W sytuacji pogorszenia się kondycji finansowej rodziny
powódka, w ocenie Sądu, powinna w sposób adekwatny do swoich możliwości
przyczyniać się do wsparcia rodziny. W ocenie Sądu pozwany nie jest również
zobowiązany do samodzielnego ponoszenia kosztów utrzymania córki. Matka powódki
również winna w kosztach tych uczestniczyć.
Sąd odwoławczy uznał więc, że adekwatne do sytuacji powódki
i pozwanego jest ustalenie jego obowiązku alimentacyjnego na rzecz powódki na
poziomie 1000 zł miesięcznie. Sąd przyjął, że taka kwota mieści się w granicach
jego możliwości zarobkowych. Uwzględnienie doświadczenia życiowego i
zawodowego, jakie pozwany prezentuje klasyfikuje go jako osobę atrakcyjną na
rynku pracy. Trudno więc przyjąć, że nie ma on możliwości podjąć zatrudnienia,
bądź uzyskiwania dochodu z prowadzonej działalności. W ocenie Sądu więc kwotę
1000 zł pozwany jest w stanie na utrzymanie córki przeznaczyć nawet w aktualnej
sytuacji znacznego pogorszenia się jego sytuacji.
Jednocześnie Sąd przyjął, że alimenty w tej wysokości
będą wystarczającym wsparciem utrzymania powódki. W ocenie Sądu przy
wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych i ewentualnym skorzystaniu ze
wsparcia matki będzie w stanie zabezpieczyć swoje potrzeby. Powódka uprawniona
jest do kontynuowania studiów, jednak przy wyborze miejsca studiowania
uwzględniać winna możliwości finansowe rodziców. Naruszeniem zasad współżycia społecznego
jest bezwzględne żądanie utrzymania wysokiego standardu życia od rodziców,
których standard życia znacząco się pogorszył i popadli w poważne problemy
finansowe. W konsekwencji Sąd odwoławczy przyjął, że uwzględnić
należy stanowisko pozwanego w części i na podstawie art. 386§1
k.p.c. w zw. z art. 133§1
k.r.o. i art. 135§2
k.r.o. zmienić zaskarżony wyrok poprzez obniżenie alimentów od
pozwanego na rzecz powódki do wysokości 1000 zł miesięcznie.
W pozostałym zakresie Sąd na podstawie art. 385
k.p.c. apelację oddalił. Pozwany na podstawie art. 133§1
k.r.o. jest zobowiązany do partycypowania w kosztach utrzymania
powódki, która nie jest jeszcze samodzielna finansowo. Maksymalne wykorzystanie
przez pozwanego możliwości zarobkowych ma, w ocenie Sądu, realne możliwości
poprawienia kondycji finansowej pozwanego, nadto nie sposób przyjąć, że
sytuacja pozwanego jest tego rodzaju, by przyjąć, że pozwany nie ma możliwości
w żaden sposób przyczyniać się do utrzymania córki. Wskazanie przez pozwanego
na uzyskiwanie dochodu wynoszącego 250 zł brutto sugeruje niewykorzystywanie
możliwości zarobkowych. Pozwany pomimo mankamentów zdrowotnych ograniczających
możliwości zarobkowe ma znaczne doświadczenie zawodowe obejmujące prowadzenie
przedsiębiorstwa, uczestniczenie w programach i projektach finansowych,
skuteczne zakładanie spółek. Skoncentrowanie się pozwanego na zarządzaniu
finansami przedsiębiorstw pozwoli, w ocenie Sądu, na zmianę jego aktualnej
sytuacji. Pozwany winien również rozważyć korektę dotychczasowych form
współpracy ze spółkami, gdyż priorytetem w jego działalności winno stać się
aktualnie uzyskanie dochodu na wsparcie edukacji córki. Nie jest więc skuteczne
wskazywanie przez pozwanego na rezygnację z wynagrodzenia (...) Sp. z o.o. z
tego względu, że kondycja spółki jest niekomfortowa. Taki stan sugeruje większe
zaangażowanie w sprawy spółki niż sprawy córki, gdyż pozwany rezygnuje z
wynagrodzenia, a jednocześnie konsekwencjami tego obciąża powódkę, której
zaprzestał przekazywania środków na utrzymanie i oczekuje umożliwienia
utrzymania tego stanu.
W świetle przedstawionych przez pozwanego swoich zajęć
przyjąć należy, że prowadzi aktywny tryb życia, gdyż pogorszenie się kondycji
psychicznej leczył w P., niedobór słońca uzupełniał w C., pomaga choremu
znajomemu wspólnie z nim zamieszkując, pomaga siostrze w prowadzonym przez nią
domu pomocy społecznej i w gospodarstwie rolnym. Aktywności te wskazują, że
pozwany nie jest ani w wyjątkowo złym stanie zdrowia ani też nie jest
pozbawiony możliwości działania w swoich sprawach. Nawet więc przy uwzględnieniu znacznego zadłużenia
pozwanego Sąd nie dostrzegł podstaw do oddalenia powództwa, bądź też
zaakceptowania stanowiska pozwanego w kwestii ustalenia obowiązku
alimentacyjnego na poziomie 200 zł miesięcznie. Udział pozwanego w kosztach
utrzymania córki winien być adekwatny do jej potrzeb, a jednocześnie
uwzględniający możliwości zarobkowe i finansowe pozwanego, które aktualnie
limitują wysokość ustalonych alimentów. Niemniej zaakceptowana przez pozwanego
kwota 200 zł miesięcznie jest symboliczna i jako taka nie wpłynie na przyjęcie,
że przyczynia się do zabezpieczenia potrzeb córki.
W konsekwencji Sąd zmienił zaskarżony wyrok we
wskazanym zakresie. Sad odwoławczy zmienił również punkt III zaskarżonego
wyroku odstępując od obciążenia pozwanego opłatą sądową. W ocenie Sądu
odwoławczego kondycja finansowa pozwanego uzasadnia odmienne ukształtowanie
rozstrzygnięcia w tej części. Sąd obniżył również kwotę należną powódce od
pozwanego tytułem zwrotu kosztów procesu za I instancję. Na podstawie art. 100
k.p.c. natomiast zniósł wzajemnie koszty procesu za II instancję.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz