czwartek, 5 marca 2015

Roszczenie o zachowek a nadużycie prawa



Roszczenie o zachowek jest sprzeczne z art. 5 k.c. jeśli zachodzą okoliczności, które mogą uzasadniać wydziedziczenie uprawnionego. Postawę wydziedziczenia stanowi zachowanie uprawnionego polegające na działaniu wbrew woli spadkodawcy uporczywie i w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci, uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Niewątpliwie muszą zatem wystąpić szczególnie naganne i rażące zachowania nakierowane na wyrządzenie spadkodawcy krzywdy, aby żądanie wypłaty zachowku uznać za nadużycie prawa. Oziębłe bądź częściowo niepoprawne stosunki między spadkodawcą a uprawnionym do zachowku nie niweczą jego prawa w oparciu o art. 5 k.c.
 
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 26 czerwca 2014 r.
(sygn. akt I ACa 929/2013)


Rozdzielność majątkowa a bezpodstawne wzbogacenie



Ustanowienie rozdzielności majątkowej i dysponowanie przez każdego z małżonków odrębną masą majątkową nie oznacza, że w stosunkach między małżonkami nie może dochodzić do zdarzeń powodujących nieuzasadnione wzbogacenie się jednego z nich kosztem drugiego i nie może wystąpić potrzeba przywrócenia równowagi z zastosowaniem instytucji bezpodstawnego wzbogacenia. Przeciwnie, ustanowienie stosunków majątkowych małżeńskich w kształcie podobnym do tego, jaki by obowiązywał gdyby strony nie były małżeństwem, przy jednoczesnym pozostawaniu w stosunku rodzinnym i - dodatkowo - w powiązaniu gospodarczym, z racji działalności gospodarczej prowadzonej de facto wspólnie - zwiększa prawdopodobieństwo przymnożenia kosztem jednego z małżonków majątku drugiego.

 

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 23 lipca 2014 r.

(sygn. akt V CSK 488/2013)

 

Źródło: www.sn.pl


Tożsamość i godność narodowa jako dobra osobioste


Tożsamość i godność narodowa oraz prawo do poszanowania prawdy historycznej są dobrami osobistymi w myśl prawa cywilnego. Wymagane jest jednak spełnienie zasady indywidualizacji naruszenia dóbr osobistych tak by ich naruszenie nie odnosiło się do  "nieoznaczonej grupy adresatów", ponieważ do uznania roszczenia nie wystarczy sama przynależność do danej grupy.

Źródło: www. Lex.pl: Nie będzie sankcji dla wydawcy "Die Welt" za zwrot "polski obóz" 

piątek, 20 lutego 2015

Publikacja wyników badań historycznych a dobra osobiste



Podejmowanie badań wydarzeń historycznych oraz przedstawianie w debacie publicznej ich wyników i subiektywnych ocen, wyłącza bezprawność naruszenia dóbr osobistych, jeżeli służy wyjaśnieniu i zrozumieniu tych wydarzeń oraz nie przekracza granic wolności słowa i wypowiedzi. Dotyczy to także dokumentowania wyników badań wydarzeń historycznych, ujawniania rozbieżności treści dowodów osobowych i materiałów źródłowych oraz ustalania ich przyczyn.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 18 lipca 2014 r.
(sygn. akt IV CSK 716/2013)

Źródło: www.sn.pl

O ciszy nocnej



Brak jest przeszkód, żeby akt prawa miejscowego niejako „potwierdzał” przyjęty zwyczaj dotyczący godzin ciszy nocnej. Nie ma natomiast podstaw prawnych do ograniczenia tego rodzaju zwyczaju w drodze takiego aktu, np. uchwały rady gminy. Takie ograniczenie może bowiem w sposób nieuprawniony ingerować w przepisy cywilnego prawa sąsiedzkiego, jak również prawa wykroczeń. To, że strona dysponuje roszczeniem negatoryjnym nie oznacza, że dopuszczalne jest ograniczenie godzin ciszy nocnej, bowiem ograniczenie tego rodzaju wpływać może na skuteczność roszczenia negatoryjnego.

 

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 maja 2014 r.

(sygn. akt II OSK 3116/2013)


Źródło: http://orzeczenia.nsa.gov.pl

Proste przyjęcie spadku a art 5 k.c.


Konstrukcja prawna prostego przyjęcia spadku wobec braku złożenia odpowiedniego oświadczenia w przepisanym terminie (art. 1015 § 1 i 2 k.c.) może w okolicznościach faktycznych konkretnej sprawy naruszać zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.).

 

Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 17 lipca 2014 r.

(sygn. akt I ACa 516/2013)


Źródło: LexPolonica nr 8719411

Należy dodać, że ostatnia nowelizacja kodeksu cywilnego zmienia stan prawny w zakresie oświadczeń spadkowych - zasadą będzie przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Obecnie ustawa powyższa znajduje się w Senacie. Tym niemniej nowe przepisy będą stosowane tylko do spadków otwartych po dacie ich wejścia w życie.

niedziela, 15 lutego 2015

Znieważanie a odpowiedzialność cywilna



Na gruncie prawa cywilnego możliwość znieważenia innej osoby pod jej nieobecność ogranicza się wyłącznie do przypadków zniewagi dokonanej publicznie lub w zamiarze, aby do tej osoby dotarła. Jedynie bowiem w tych przypadkach - poza znieważeniem osoby w jej obecności - można atak na chronioną sferę osobowości innego człowieka przypisać autorowi wypowiedzi znieważającej. W innych, jeżeli nawet wypowiedź o treści znieważającej dotrze do osoby, której dotyczy, będzie to wynikiem działania kogo innego; wówczas co najwyżej może powstać kwestia zniewagi ze strony tego "kogoś".

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2014 r.
(sygn. akt V CSK 361/13)

Dobra osobiste a godziwe warunki mieszkaniowe


Prawo do niezakłóconego korzystania z energii elektrycznej nie jest dobrem osobistym.

Szczególny związek dobra osobistego z naturą człowieka wyłącza możliwość ujmowania w tych kategoriach dóbr innego rodzaju, wprawdzie wpływających, na jakość ludzkiego bytowania, ale pochodzących z zewnątrz, niewywodzących się z istoty człowieczeństwa (…). Godziwe warunki mieszkaniowe są realizacją dostępu do dóbr cywilizacyjnych, ułatwiających i uprzyjemniających codzienne bytowanie, ale utrata możliwości korzystania z bieżącej wody nie godzi w podstawowe atrybuty człowieka.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 maja 2014 r.
(sygn. akt I ACa 1311/13)

Więź rodzinna jako dobro osobiste

Nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 6 czerwca 2014 r. 
(sygn. akt I ACa 141/14)

niedziela, 1 lutego 2015

Ustalenie wysokości alimentów


Naruszeniem zasad współżycia społecznego jest bezwzględne żądanie utrzymania wysokiego standardu życia od rodziców, których standard życia znacząco się pogorszył i popadli w poważne problemy finansowe.


Wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny z dnia 30 grudnia 2014 roku (sygn. akt VI RCa 271/14)


Źródło: Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Olsztynie


Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej


Ustalenie wysokości zadośćuczynienia z art. 446 § 4 k.c. winno nastąpić według kryteriów branych pod uwagę przy zasądzaniu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych (art. 23 i art. 24 w zw. z art. 448 k.c.), z uwzględnieniem jednak ciężaru gatunkowego naruszonego dobra. 

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 września 2014 r.
(sygn. akt I ACa 458/14)


Źródło: Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych http://orzeczenia.ms.gov.pl

Kontrola na lotnisku a dobra osobiste

Nawet taka interwencja funkcjonariuszy państwowych, która narusza dobra osobiste, w tym uczucia religijne, może być uzasadniona. Muszą oni jednak postępować zgodnie z prawem. (...) Kontrola bezpieczeństwa na lotnisku zawsze wiąże się z naruszeniem dóbr osobistych pasażera. Żadna osoba nie powinna być dyskryminowana, ani szczególnie uprzywilejowana przy doborze stosowanych wobec niej metod sprawdzających. Konieczność ochrony takich dóbr osobistych, jak życie i zdrowie obywateli, powoduje, że zwalniani z tego obowiązku nie mogą być ani przedstawiciele określonych grup społecznych, w tym kulturowych, ani wyznawcy żadnej z religii.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2014 r. (sygn. akt I CSK 439/13) 

Źródło: G.Prawna 2014/181/11, M.Prawn. 2014/20/1061-1062


wtorek, 27 stycznia 2015

Uchylenie się od błędu w przypadku oświadczeń spadkowych

Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 29 listopada 2012 r. (sygn. akt II CSK 172/2012): Nie ma podstaw do nakładania na spadkobiercę obowiązku składania „odpowiedniego” oświadczenia spadkowego (zapobiegawczego odrzucenia spadku), nawet przy braku pewności co do stanu spadku.

poniedziałek, 26 stycznia 2015

Rozwód a dobro dziecka

Przedłużający się konflikt małżonków jest dla ich dzieci przeżyciem negatywnym, godzącym w poczucie stabilności, co wyklucza odmowę orzeczenia rozwodu ze względu na dobro wspólnych małoletnich dzieci.

Immisja a ochrona dóbr osobistych


Pojęcie nietykalności mieszkania, jako dobro osobiste przewidziane w art. 23 k.c., obejmuje ochronę pewnej sfery życia prywatnego człowieka, a mianowicie jego mieszkania i prawa do spokojnego korzystania z niego oraz poczucia bezpieczeństwa wynikającego z posiadania mieszkania (domu).
 
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 września 2014 r.                               (sygn. akt I ACa 301/14)


Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód

Kwestie rozwiązania małżeństwa przez rozwód regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Z uwagi na fakt, że w niniejszym blogu nawiązywać będę do tematyki związanej z rozwiązaniem małżeństwa przez rozwód warto tytułem wstępu przytoczyć obowiązujące w tym zakresie przepisy.

Dobre stosunki między małżonkami a rozkład pożycia


W orzecznictwie spotyka się pogląd, że na rozkład pożycia nie wpływają dobre relacje pomiędzy małżonkami po jego nastąpieniu. Tak uznał m.in. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 8 maja 1951 r. (sygn. akt C 184/51) wskazując, że fakt troszczenia się męża o żonę i dzieci, a także fakt przyjaznego ustosunkowania się do porzuconego małżonka, zupełnie nie przesądza o braku trwałego rozkładu małżeństwa, którego istotą nie jest nienawiść i niekulturalne odnoszenie się do siebie małżonków, ale tylko zerwanie stosunków intymnych bez nadziei powrotu do nich.

niedziela, 25 stycznia 2015

Odpowiedzialność za szkody medyczne

W sprawach o naprawienie szkód medycznych wykazanie przez poszkodowanego pacjenta przesłanek odpowiedzialności zakładu opieki zdrowotnej jest zadaniem ogromnie trudnym, a niekiedy wręcz niewykonalnym. W szczególności zaś nie można wymagać od poszkodowanego wykazania, że przyczynę zakażenia stanowiło konkretne zaniedbanie, ani w sposób absolutnie pewny związku przyczynowego między zdarzeniem sprawczym a szkodą. Wystarczające jest wykazanie dostatecznej dozy prawdopodobieństwa jego wystąpienia.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 września 2014 r.
(sygn. akt I ACa 233/14)

Zarzut nadużycia prawa a przedawnienie


Zasadą prawa cywilnego jest, że roszczenia majątkowe, a takiego dochodził powód, ulegają przedawnieniu w terminach wskazanych przepisami kodeksu cywilnego i uprawnieniem zobowiązanego jest podniesienie zarzutu przedawnienia (art. 117 k.c.). Niemniej jednak zarzut przedawnienia może być uznany za nadużycie prawa, gdy indywidualna ocena okoliczności w rozstrzyganej sprawie wskazuje, iż opóźnienie w dochodzeniu przedawnionego roszczenia jest spowodowane szczególnymi przesłankami uzasadniającymi to opóźnienie i nie jest ono nadmierne (…). Ponieważ zastosowanie przepisu art. 5 k.c. ma charakter wyjątkowy, podnoszący zarzut nadużycia prawa przez przeciwnika powinien wykazać, że zaistniały wyjątkowe okoliczności, które skutki zgłoszenia tego zarzutu niweczyłyby, takie jak charakter uszczerbku jakiego doznał poszkodowany, przyczyna opóźnienia i czas trwania tego opóźnienia. Ocena, czy doszło do nadużycia prawa przy podniesieniu zarzutu przedawnienia, powinna być dokonywana w oparciu o obiektywne kryteria. (…) Sam fakt, iż (powód) nie posiada elementarnej wiedzy z zakresu prawa, nie uzasadnia zastosowania normy art. 5 k.c.


Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 października 2014 r.
(sygn. akt I ACa 549/14)

Służebność przesyłu

Z orzecznictwa:

Wytoczenie przez właściciela nieruchomości przeciwko posiadaczowi służebności przesyłu, a przed dniem 3 sierpnia 2008 r. przeciwko posiadaczowi służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, powództwa o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności, nie przerywa biegu jej zasiedzenia.



Uchwała7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2014 r.
       (sygn. akt III CZP 45/14)